Wie al eerder kennis maakte met de boeken van Koos Meinderts weet dat het strand en de zee nooit ver weg zijn, en dat geldt ook voor de liefde, maar zeker ook voor de dood. Scroll even door zijn bibliografie en je denkt bij jezelf “Jááá De vuurtoren, en natuurlijk Keizer en De zee zien en… ja óók die en die nog… ”. Meinderts slaagt erin om in vrijwel al zijn boeken-óók die voor jongere kinderen- de dood een heel onnadrukkelijke rol te laten spelen, onnadrukkelijk, maar altijd levensecht qua sfeer en realistisch, passend in het plot. In zijn nieuwste verhaal vinden we o.a. een dodelijke tumor en een zelfmoord, maar toch gaat het boek vooral over het leven.
Medio maart verscheen Mist, midden in de drukte van de coronacrisis die als een zwart gat alle aandacht naar zich toe trok. De feestelijke boekpresentatie viel dan wel in duigen, gelukkig is er nu alle tijd om het boek te lezen en langzaam te herkauwen, liefst samen met andere lezers. Ook dat is een element waar je bij deze auteur niet aan ontkomt, herkauwen, peinzen en uitwisselen. Nu gedwongen online, later hopelijk ook offline. Mist is de eerste roman die Koos Meinderts speciaal voor volwassenen schreef, maar zijn sfeervolle poëtische verhalen zijn tijdloos. En ook nu weer zijn de illustraties van de hand van Annette Fienieg. Overigens is Mist voor jongeren vanaf een jaar of 14/15 óók een prachtig boek.
Hoewel het verhaal vanuit meerdere perspectieven wordt verteld is de eilandjongen Jacob de centrale speler, de spil waarmee het verhaal begint en het ook eindigt. Op een niet nader genoemd eiland maken we kennis met een kleine dorpsgemeenschap van schapenboeren en vissers. Behalve de veerdienst, het café en een winkel is er verder weinig te beleven. Mensen worden er geboren en gaan er ook dood. Ook de ouders van Jacob ontkomen niet aan deze ijzeren wet. Jacob is de oudste van vier, heeft nooit echt willen leren en gaat dus ook niet naar de kostschool op het vasteland zoals sommige andere kinderen. Toch droomt hij van een andere wereld en van de mogelijkheid het eiland met die eeuwige schapen te verlaten. Zijn eerste kinderlijke poging om in een roeiboot af te varen mislukt wanneer hij in slaap valt en de zee hem weer op het eiland laat stranden. Net zoals zijn vriendinnetje Lucia terugkeerde van de kostschool omdat de heimwee teveel aan haar trok.
Naast Jacob volgen we ook Maria, een jonge vrouw die in een poging haar oude leven achter zich te laten van de veerboot afstapt met een onbestemd voornemen om voorlopig op het eiland te blijven. Dat lijkt ook te lukken wanneer zij na verloop van tijd een vervallen huis ergens aan het strand laat opknappen en zich daar permanent vestigt. Waar we Jacob beter leren kennen blijft Maria een beetje een puzzel voor de lezer. Misschien is het ook niet nodig méér te weten dan wat Meinderts ons vertelt. Ook rond Maria spelen steeds de reeds bekende eilandelementen, strand, zee en schapen. En ook Maria, de nieuwkomer, lijkt zich gebonden te hebben aan het eeuwige leven op het eiland. Hoewel, eeuwig leven… dat is er natuurlijk niet. Niet voor Jacobs vader, maar ook niet voor de oma van Jacob over wie opa het sprookje had verzonnen over het eiland van de eeuwige jeugd, weer zo’n typisch element alom aanwezig in Meinderts’ poëtische werk.
De mist in het boek rolt zich maar langzaam uit over het eiland. Hoewel de zee en de golven eeuwig komen en gaan noemt Meinderts de mist zélf maar sporadisch. Eerder wéét en voelt de lezer dat die mist er wel degelijk is. Pas wanneer Jacob het gevoel heeft dat Lucia en hij langzaam als twee bootjes in de mist uit elkaar drijven hebben we een haakje gevonden voor het onbestemde gevoel dat Jacob steeds heeft, niet wetend welke kant hij opgaat. Hij weet heel lang niet of hij werkelijk zal weggaan (“Ik dacht hoe geweldig het zou zijn om langzaam te verdwijnen, maar dan ook echt, dat als de mist weer zou zijn opgetrokken ik een lege plek was”) of dat hij, analoog aan het liedje van Lucia (“Trots op onze schapen,/trots op onze boot./Hier zijn wij geboren,/hier gaan wij ook dood.”), misschien toch voor eeuwig aan het eiland verbonden zal blijven. De afloop van dit mooie boek laat ik dan ook nog maar even in de mist.
PS. Wil je snel een sfeerbeeld van het boek wil opsnuiven? Bekijk dan hier de booktrailer.
Boeken van Koos Meinderts bestellen via Libris.nl
Mist – bestellen
De zee zien – bestellen
Keizer – bestellen
De vuurtoren – bestellen
No Comments