Centaur – Chris Polanen
5 oktober 2021
‘Centaur’, het tweede boek van de Amsterdamse dierenarts Chris Polanen, is een harde ode aan zijn moederland, Suriname. Ja hij oordeelt hard over het jonge land maar de liefde kruipt waar hij niet gaan kan. Hoewel hard over de bijna-dictatuur van ‘Baas’, de meest gebruikte naam voor Desi Bouterse, en wellicht nóg harder over de mannen van Suriname, geeft de auteur een prachtig beeld van het podium waarop het verhaal van Gili zich afspeelt.
Surinaamse mannen
Gili is de jonge springruiter die zich vast heeft voorgenomen de komende springwedstrijd te winnen en met het prijzengeld naar Nederland te reizen om daar diergeneeskunde te gaan studeren. Het is niet moeilijk om in Gili de auteur zélf te herkennen. Dat maakt hem kwetsbaar, maar de eerlijkheid waarmee deze jongen wordt beschreven neemt je meteen voor hem in. Gili is eigenlijk te klein en ook te onzeker om een echte machoman te zijn. Of het Gili lukt om de wedstrijd te winnen, dat laat ik hier even in ongewisse. Wel wil ik graag wat meer vertellen over de ontwikkelingsgang die deze jongen doormaakt. Hoewel gepubliceerd als volwassenen fictie is dit een prachtig coming-of-age verhaal. Gili ontmoet in de loop van het verhaal twee meisjes die veel voor hem gaan betekenen. Maar misschien nóg belangrijker zijn de twee mannelijke stemmen met wie Gili praat in de weken vóór de wedstrijd.
Mooiboy 1
Allereerst is daar Hugo, de beste vriend van Gili, een mooiboy en player van formaat die hem leert hoe hij de meisjes naar wie hij verlangt (bij Hugo is het altijd meervoud!) zou kunnen versieren. Maar… Hugo is dood, afgelopen jaar overleden aan kanker. Nu praat Gili dus met Hugo in retrospectief, over de liefde, over het leven, en dus ook over dood. Want Gili heeft Hugo beloofd de liefdesbrieven van diens aanbidsters te beantwoorden. Hugo was toen en blijft ook nu een voortdurende metgezel van Gili, volgens mij een meesterlijke zet van Polanen.
Mooiboy 2
De tweede man is Pieter, de vader van Gili, telg van een rijke familie, een activist uit de elite, echter gedoemd ten onder te gaan in zijn verzet tegen Baas. Net als Hugo is de wat narcistische Pieter geliefd bij de vrouwen, altijd strak in het pak, een stoere man in een prachtig huis met een blinkende auto voor de deur. Maar ook iemand die veel vrouwen alleen achterliet en zich nauwelijks bekommerde om zijn bastaardkinderen. Inderdaad een voorbeeld van die typische Surinaamse man. Gili heeft altijd geprobeerd zich afzijdig te houden van de wereld van Pieter, maar is de enige die hem regelmatig in de gevangenis opzoekt na zijn arrestatie door Baas. In de gesprekken met Pieter ziet Gili eindelijk dat er méér zit achter de facade van de elitaire activist. Tot zijn verbazing praat hij met Pieter juist meer over de spirituele kant van de liefde en over zijn gedroomde toekomst.
Twee meisjes en twee mannen blijken dus bepalend voor het leven van Gili ná de springwedstrijd. Ik heb het hier niet gehad over hoe de auteur het leven in Paramaribo beschrijft. Over het stof, over de kleuren, over de muziek en over dansen en liefhebben. Lees dat zelf in dit verhaal van Chris Polanen, een Surinaamse man die zijn roots niet verloochent. Als ik een ziek konijntje zou hebben zou ik naar hem toe gaan.
Met dank aan Uitgeverij Lebowski voor het leesexempaar
‘Centaur’ snel bestellen? Dat kan bij Libris.nl via deze bestellink