Blog

Hoe werd mijn nieuwsgierigheid naar dit boek gewekt?
1) Posts en tips op de socials door mensen wier oordeel ik waardeer,
2) Een mij onbekende auteur,
3) Een lekker ogende cover,
4) Een goed gevulde Instagrampagina van de betreffende auteur die duidelijk niet bang is om zichzelf te laten zien; ‘Lust-for-life’ en vrolijkheid stralen er vanaf,
5) In de tekst bij sommige posts lees je dat het leven voor de auteur in kwestie, Lex Paleaux, niet enkel zonneschijn bood,
6) Een verhaal over acht jongeren
Dát is pas een uitnodiging voor een kennismaking! En dus bekijk ik het boek bij ontvangst extra goed:

Feit en fictie

‘Als de dood zucht’ lijkt de titel van het boek te zijn. Op de voorkant van het boek zien we een man, stevig vastgesnoerd in een dwangbuis. Je draait het boek om en daar lees je ‘houd ik mijn adem in’, het tweede deel van de titel zoals op de titelpagina blijkt. Op die achterzijde zien we weer een man, klaarblijkelijk de auteur zelf, gefotografeerd met een gebogen hoofd en de tekst ‘Acht jongeren in een psychiatrische jeugdkliniek, één heeft er een boek over geschreven…’ Wanneer we het boek openslaan kijken we de geknevelde man in de ogen. Hij houdt een mouw van de dwangbuis voor zijn mond. Houdt hij zijn adem in of duidt dit erop dat hij niets of tenminste niet alles kan vertellen? Bij mij werkt het heel suggestief, zeker als ik lees dat we een verhaal gaan lezen waarin feiten en fictie vermengd zijn. Een verhaal over acht jongeren in een gesloten inrichting die kampen met psychische problemen dus. De setting in het boek maakt duidelijk dat het zich in de jaren negentig (?) afspeelt. De posters met oude muziekbands, het gebruik van CD-spelers, de casettebandjes van Felix en niet te vergeten de kleding van Quinten dateren het verhaal.

Actueel?!

Meteen op de eerste pagina maken we kennis met Frank die in het boek voor het grootste deel het perspectief in handen heeft. Letterlijk en figuurlijk. Híj stuurt wat we zien en horen, soms afgewisseld met andere jongeren die ook in de inrichting verblijven. Frank heeft in zijn jeugd eigenlijk iedereen verloren van wie hij hield of op wie hij terug kon vallen. Zijn kleine zusje door wiegendood, zijn ouders door een auto ongeluk en ook zijn oom en tante die zich liefdevol over hem ontfermden bij een allesvernietigende brand. Frank is bijna achttien jaar wanneer hij in de inrichting (de zoveelste) wordt opgenomen. Over een paar maanden zal hij op eigen benen moeten staan, maar alle actuele berichten over de staat van de Jeugd-GGZ doen ons het ergste vermoeden. Hoe actueel wil je het hebben?

Acht jongeren

Al snel trekt Frank veel op met Quinten, een rap van de tongriem gesneden tiener die zichzelf door zijn impulsieve gedrag en confronterende opmerkingen met regelmaat in de problemen brengt. Behalve dit duo is er ook de stille, introverte Fenna en haar tegenbeeld, de verleidelijke losgeslagen Thea. Verder maken we kennis met Reinout (Gilles de la Tourette), Joachim (agressie), Mirjam (smetvrees) en Felix, wiens jeugd kapot is gemaakt door ernstige fysieke en psychische mishandeling. Het is een bonte mix van beschadigde jongeren die geholpen door een viertal begeleiders proberen te groeien naar een evenwicht om het verblijf ‘buiten’ aan te kunnen. De ernst van hun aandoening resulteert echter maar al te vaak in chaos en een verblijf in de isoleercel. Doordat we de aanvaringen en de isoleercel van binnenuit meemaken komt de emotie en de pijn die daarbij hoort echt binnen.

Adembenemend

Auteur Lex Paleaux slaagt er vanaf het begin goed in om, heel onnadrukkelijk, acht levensechte jongeren voor te stellen. Heel wat lezers, met een groter of kleiner rugzakje, zullen elementen van zichzelf herkennen in het achttal. Je gaat ongemerkt houden van deze jongeren. Hun gedrag is extreem, maar héél herkenbaar. Hun gedragingen worden uitvergroot, maar hun karakter blijft intact. En wanneer er tijdens een uitstapje een bus wordt gekaapt lijkt het verhaal wel wat op ‘One flew over the coockoo’s nest’. Iedereen heeft zijn of haar eigen verhaal, maar tijdens het illegale reisje laten de jongeren hun ware aard zien. Hartverwarmend en tegelijk adembenemend, zó realistisch én humoristisch is dit verhaal.

Must read

Wie zich even verdiept in de bio van de auteur en een paar recensies leest van zijn eerdere boeken weet al snel dat Lex Paleaux zelf een moeilijke jeugd heeft gehad en de nodige inrichtingen van binnenuit kent. Dat alles maakt dat ‘Als de dood zucht, houd ik mijn adem in’ een bijzonder boek is geworden. Zeker door een zeer verrassend laatste hoofdstuk. Dit laatste hoofdstuk zorgt er namelijk voor dat je boek met andere ogen nógmaals wil gaan lezen. Voor veel leerlingen in de bovenbouw van het VO, maar zeker voor studenten MBO en HBO die een sociaal psychische opleiding volgen is dit een ‘must read’.

“Als de dood zucht, houd ik mijn adem in’ snel bestellen? Dat kan bij Libris.nl via deze link.

Met dank aan Uitgeverij In de Knipscheer voor het leesexemplaar.