Blog

Thomas Olde Heuvelt maakt vóórdat je de eerste regel van November leest al duidelijk dat het geen vrolijk verhaal gaat worden. Met een verwijzing naar de 113 Zelfmoordpreventielijn vooraf (p.6) én aan het einde van het boek (p.459) onderstreept de auteur hoezeer hij zich realiseert dat zijn boeken impact kunnen hebben. Toch zal het voor de lezers van zijn boeken geen verrassing zijn dat Olde Heuvelts verhalen duister en beklemmend zijn, zeker nu hij ook nog eens een Faust-figuur introduceert. De flapteksten van zijn boeken spreken tenslotte voor zich. Thomas Olde Heuvelt werd na het wereldwijde succes van Hex steeds meer het uithangbord van de Gothic Horror Literatuur in Nederland. Of dat voor docenten voldoende reden is om zijn boeken ook te accorderen in leesdossiers, of zelfs op te nemen in hun literatuuronderwijs, is steeds meer een individuele keuze. Zie daartoe recent onderzoek van bv. Jeroen Dera* en Linda Ackermans **.

Gothic Horror?

Zoals wel vaker las ik een boek dat niet zómaar in een hokje te stoppen valt. Is November een psychologische coming-of-age roman? Is het een oud spookverhaal? Of een regelrechte Gothic Horror roman? Wat lezen we eigenlijk? In ieder geval een verhaal met een vet Faust-thema. Een hoofdrol voor een vijftienjarig meisje is fijn voor de adepten van het Young Adult genre. En waar  modderige kuilen, dode takken, slijm en kwijl uit het boek puilen zullen diehard liefhebbers van spoken en zombies zich in de handen wrijven. In November vinden we geen woeste heidevelden, geen jonge maagden die huilend in afgelegen torens worden opgesloten. Ook niet de klassieke  seksuele of zelfs romantische motieven. Met Faust in gedachte houd ik het er voorlopig op dat ‘November’ een Gothic Horror roman is.

Faust in Bird Street

Vlak bij Snoqualmie National Forest bij Seattle, ja het bestaat écht, situeert de auteur zijn verhaal over de vijf gezinnen die je meteen vanaf de eerste pagina in hun greep houden. Redelijk afgelegen van de dorpen en steden in de buurt is Bird Street een ideale locatie om niet alleen de bewoners, maar ook óns niet meer naar de buitenwereld te laten ontsnappen. Want alle volwassenen in deze straat hebben een pact met een spookachtige verschijning, De Accountant gesloten. Deze figuur is natuurlijk een afsplitsing van Mefisto of De Dood of De Duivel. In ruil voor 11 maanden wereldlijk geluk moeten de bewoners van Bird Street in de 12e maand, november, een zoenoffer brengen. Dat offer is tweeledig. Om te beginnen zullen ze in deze maand, aangeduid als de Donkerder Dagen (!), veel van hun geluk moeten inleveren. Belangrijker nog is dat ze, als ultieme tegenprestatie, iemand om het leven moeten brengen. Meestal vinden onze brave buren daar wel een ongeneeslijk zieke patiënt voor die blij is dat hij of zij een lang en pijnlijk ziekbed bespaard blijft. Maar soms is het wat moeilijker om een geschikt persoon te vinden. Of gaat er iets mis tijdens het offerproces. Zo ook in deel 1, de Donkerder Dagen van 2022.

Kaila

De vijftienjarige Kaila groeit in dit boek tot een zekere volwassenheid. In deel 1 is ze aanvankelijk een depressief, kwetsbaar meisje met een bipolaire stoornis. In de loop van het verhaal echter krijgt ze een steeds grotere rol toebedeeld, waarbij ze haar jongere broertje in bescherming neemt.  Ze gaat sturend optreden en houdt dit vol tot het eind van het verhaal. Als zodanig kun je dit boek een coming-of-age roman noemen. Maar Kaila is veel meer dan alleen dat meisje. In het tweede deel, lees: november 2023, gaat er zoals te verwachten (geen spoiler) veel mis. Wat gebeurt er met Kaila wanneer ze in 2023 haar 16e verjaardag viert en in november deelgenoot gemaakt zal worden van het pact met De Accountant? Of lopen de dingen al eerder spaak? Hoe zal Kaila zich verhouden tot de ogenschijnlijk hechte buurtgemeenschap? Hoe ver gaan de buurtbewoners om zich voor het komende jaar weer van veel geluk te verzekeren?

Eilanden

De diepe depressie van Kaila zou -ook in moeilijke tijden- voor liefhebbende ouders een reden zijn  om elkaar vast te houden. Maar dat doen ze natuurlijk niet in de romans van Thomas Olde Heuvelt. Daardoor worden de depressie en de eenzaamheid van hun tiener nog dieper. Depressie en het  zelfmoordthema zijn al vroeg in de roman te herkennen. De eenzaamheid wordt echter breder gevoeld. Niet alleen door Kaila, maar ook door veel anderen in Bird Street. En daarmee is dat misschien wel het belangrijkste thema van November voor mij.

Smullen!

Genoeg over het plot en over verhaalanalyse. Nog een laatste opmerking: Thomas Olde Heuvelt kan écht beeldend schrijven. En dus komen er prachtige filmische scenes voor dit boek. Je proeft de naargeestige sfeer in het bos dat grenst aan Bird Street. Luister naar de doodse stilte, hoor  geheimzinnige takkenbossen ritselen, volg de dwaallichten en vlucht voor angstaanjagende verschijningen. En nog zo’n cinematisch dingetje: kijk tijdens de Donkerder Dagen vooral niet in de spiegels van al die mooie huizen. Geniet van de beschrijving van de rituele diners op 2 november voor alle volwassenen, daders en slachtoffers in één. En sidder bij de koude verschijningen van De Accountant. Met zijn laatste vier, vijf boeken lijkt Thomas Olde Heuvel de standaard te hebben gezet voor de Nederlandstalige Gothic Novel. Goed nieuws dus voor alle liefhebbers van het genre. Smullen!

November snel bestellen? Dat kan via Libris.nl via deze link.

*
Jeroen Dera, Het begrip literatuur binnen het literatuuronderwijs, didactieknederlands.nl,  21 maart 2020
Jeroen Dera e.a., Grensverleggend literatuuronderwijs: naar een literatuurdidactiek die rechtdoet aan leesvoorkeuren van leerlingen,
Stichting Lezen , 11 oktober 2022
**
Linda Ackermans, Young adult-literatuur op de leeslijst en in de lespraktijk, Stichting Lezen, 16 september 2022