Blog

Lees de meest fantastische verhalen voor aan jonge kinderen en je krijgt geheid de vraag of het verhaal dat ze net ademloos tot zich namen ook écht gebeurd is? Hoewel het verleidelijk is om de prachtige verhalen van Roald Dahl of Paul Biegel meteen voor waar te houden leren kinderen na verloop van tijd wel wat echt gebeurd is, of echt waar kan zijn. Juist het element van realisme en van waarheid blijft veel lezers aanspreken. Zeker voor onervaren of aarzelende lezers is ‘waar gebeurd’ een houvast bij het oppakken van boeken: ‘dit verhaal kan over mijn wereld gaan, misschien kan ik mezelf wel terugvinden in dit boek’.

Slash-serie

Edward van de Vendel had juist dat voor ogen toen hij de bekende Slash-serie binnenloodste bij Uitgeverij Querido. Hijzelf nam het eerste boek voor zijn rekening samen met de jonge Afghaanse vluchteling Anoush Elman. ‘De gelukvinder’ vertelt het enerverende verhaal van de ontsnapping uit zijn door oorlogsgeweld verscheurde moederland en de gevaarlijke reis naar een veilige plek in West Europa. Schrijnender is echter de frustrerende red tape van de IND wanneer het gezin van Anoush eenmaal veilig denkt t zijn. Dit boek vormde het model voor de daaropvolgende delen: samen met een jongere schrijft een gerenommeerde auteur een deel van het levensverhaal van die jongere. Anna Woltz, Gideon Samson, Lydia Rood, Mirjam Mous en anderen schreven samen meer dan tien boeken met heel verschillende onderwerpen. Genderproblematiek, anorexia, PTSS, rouwverwerking, en noem nog maar wat problemen op… het zijn allemaal echt gebeurde verhalen door even zovele jongeren. De leeftijdscategorie voor deze boeken is grofweg 12/13 jaar en ouder.

Echt gebeurd op papier

Ook echt waar zijn de verhalen die Micha Wertheim en Paulien Cornelissen verzamelden in ‘Echt gebeurd op papier’. In drie kleine boekjes verdeelden zij maar liefst 72 verhalen van enkele bekende, maar ook vooral veel ónbekende Nederlanders over de thema’s ‘familie’, ‘het hart’ en ‘de wereld’. Alle 72 zijn het verhalen over soms grote, soms kleine gebeurtenissen die impact hadden op de vertellers en hun leven hebben veranderd. Vanaf 2008 werden deze verhalen, elk in 10-12 minuten, ten gehore gebracht in Toomler, maar bv. ook in andere theaters en op festivals als Lowlands en Crossing Border. Veel van de vertellers hadden geen podiumervaring. Daarom zijn de verhalen bijzonder authentiek: van een kleine crimineel die per ongeluk werd opgesloten in een cel met een levensgevaarlijke moordenaar, van een vrouw die moest vluchten uit Iran, maar ook van een jongen die tegen wil en dank hoog op de lijst van een politieke partij terecht kwam. Toegegeven, dit is natuurlijk geen hoogstaande literatuur. Maar het leest lekker weg en kan een inspiratiebron zijn voor het schrijven van verhalen en het organiseren van een eigen podium in de klas.  De charme van deze bundeling bestaat vooral in de verrassing van een ogenschijnlijk kleine gebeurtenis. Juist in het kleine vinden we vaak de herkenning: iederéén heeft wel eens iets meegemaakt!

Beschermvrouwe van de verschoppelingen

In tegenstelling tot ‘klein’ kan een auteur natuurlijk gróóts uitpakken. Delphine Lecompte kan dat! De meeste gedichten van deze Vlaamse schrijfster waren toch al geen voorbeeld van precieuze miniatuurtjes. Eerder laat zij een tsunami van prachtige, dan wel angstaanjagende beelden over ons heen spoelen. Exuberant en absurdistisch in haar beelden, sterk in variatie en stapeling in haar taal, confronterend en schokkend in haar thematiek, dat is Delphine Lecompte. De basis voor haar schepping vindt ze in haar jeugd, in haar eigen biografie zogezegd, telkens weer op haar eigen stoep, dicht bij huis in haar directe omgeving. Natuurlijk vraagt de lezer zich af wat de kernwaarheid is in het werk van Lecompte en waar ze haar eigen biografie vergroot? Wat is er wáár van de verwaarlozing en het seksueel misbruik in haar jonge jaren, van de stapeling van al die depressies, eetstoornissen en verslavingen die we in al haar werk aantreffen? Maar misschien moeten we ons deze vragen helemaal niet stellen. Moeten we gewoon lekker lezen!

Want na een stuk of tien dichtbundels is er nu een bundeling van fantastische prozastukken, of eigenlijk twee bundelingen. Nadat in februari de eerste bundel, ‘Beschermvrouwe van de verschoppelingen’, verscheen kregen we in oktober al deel 2 in onze schoot geworpen. Beide boeken geven ons een inkijk in haar turbulente leven. We zijn deelgenoot van seksuele bevrediging, van drankgelagen en van totaal onsamenhangende gesprekken met psychiatrische patiënten in een inrichting. En we maken kennis met de mannen in het leven van Delphine, de bipolaire garnalenvisser, de voormalige vrachtwagenchauffeur, de oude kruisboogschutter en de bedeesde zeepzieder, etc etc.

In interviews stelt Lecompte herhaaldelijk dat ze in haar werk overduidelijk aan het ‘confabuleren’ is, dat er veel fictie in haar stukken verborgen gaat. Dat daar vaak vier, vijf, zes bijwoorden en bijvoeglijke naamwoorden bij nodig zijn… dat maakt het juist zo rijk en absurd tegelijk. Probeer je dus vooral niet alles letterlijk voor te stellen, maar laat je meevoeren in de stroom van heerlijke expliciete taal. Door de herhaling en voortdurende uitbouw van verschillende gebeurtenissen in taal en in verhaal versterkt de auteur het gevoel van authenticiteit. Het is duidelijk: saai is het nooit in het universum van Lecomte, eerder verrassend en bevrijdend. En welk controversieel onderwerp of welke liefdevolle ontmoeting ze ook aanraakt, er is altijd mededogen.

Als docent kun je je afvragen of je niet behoorlijk wat leeservaring moet hebben om het werk van Delphine Lecompte echt te kunnen waarderen? Dat denk ik wel. Deze twee boeken bundelen allerlei verhalen en het is dus goed denkbaar dat je er een paar hoofdstukken uit kiest die aanleiding kunnen zijn voor een paar lessen over de vraag wat rijk taalgebruik kan inhouden. Neem ter voorbereiding zelf alvast een stevige Vlaamse pint en een pittige punt kaas wanneer je gaat zitten lezen, dan wordt het dubbel genieten.

 

‘De gelukvinder’ snel bestellen? Dat kan bij Libris.nl via deze bestellink 

‘Echt gebeurd op papier’ snel bestellen? Dat kan bij Libris.nl via deze bestellink

‘Beschermvrouwe van de verschoppelingen 1’ snel bestellen? Dat kan bij Libris.nl via deze bestellink

‘Beschermvrouwe van de verschoppelingen 2’ snel bestellen? Dat kan bij Libris.nl via deze bestellink

No Comments

Post a Comment