In de facebookgroep Leraren Nederlands kwam ik gisteren de volgende oproep tegen:
“Heeft iemand misschien een boekentip voor een 13-jarige jongen die tot op heden alleen nog maar ‘Snelle Jelle’ en Donald Ducks heeft gelezen? Hij gaf aan alle andere boekopdrachten te hebben verzonnen. Hij zit in 2 havo, maar dat vind ik eigenlijk niet zo belangrijk. Ik ben meer op zoek naar een boek in zijn ‘zone van naaste ontwikkeling’ zeg maar .”
Nou surf ik wel vaker langs zulke oproepen, soms geef ik zelf een tip, soms laat ik dat achterwege, maar altijd kijk ik wél naar de boektitels en opmerkingen die daar gegeven worden, veelal door collega-docenten, soms ook door bibliotheekmedewerkers, soms door leesbevorderaars of leesspecialisten als ikzelf. En ook deze keer trekt er een bonte titelparade aan me langs. De betrokkenheid van de groepsleden is namelijk heel hoog. Daarom lees ik ook bijna altijd deze berichten die veelal in het centrum van mijn eigen focus liggen. En als het om boeksuggesties voor jongeren gaat , nou dan ben ik erbij hoor. De oogst van deze keer? Helemaal compleet, we slaan niets over…
De grijze jager & Broederband van Flannagan, Boy 7, 2C en H@ck van Mous, Bad boys for life van Post, Schaduwspits van Botman, Het Achterhuis , Hotel de grote L van Kuyper, Bodyguard van Bradford, Aan de bal van Dijkzeul, Erebos van Poznanski, Alaska van Woltz, Superhelden.nl van van Driel, De eerste steen van Rom Molemaker, Robotoorlog van Visser, Dex van Pelgrim, Artemis Fowl van Colfer, Schoolstrijd van Engelen, Complot 365 van Lord, Stormbreaker van Horowitz, Oorlogswinter van Terlouw, Donkere getallen van Descamps, Vermoord het verleden van Jonas Boets, Latino King van Dumon Tak, Mijn naam is Nul van Luigi Ballerini, Sabel van Wouda, De tovenaars van Ooit van Cowell, De magische apotheek van Ruhe, Darius de Grote van Adib Khorram, Geronimo Stilton, Upgrade van Reims, 67 seconden van Reynolds, De nieuwe maan van Crossan, Billy de binnenjongen van van Deijl, Borealis van Morshuis, Het leven van een loser van Kinney, Harry Potter van Rowling, iBoy van Brooks, Pluk van de petteflet van Schmidt, Afgesloten van Tardio, Match van Tegenbosch, Verwoest van Woodrow, Groener gras van Bond, Stief van Pauw, Overleven in de wildernis van Paulsen, Neeland van Balthzar en Dat stomme boek van Fisscher.
Verder werden nog genoemd de volgende auteurs: Percy Jackson, Rob Ruggenberg, Agatha Christie en Björn Van den Eijnde.
En als algemene tips: Graphic Novels, sportbiografiën, toptitels van De Weddenschap, geschikte titels van Uitgeverij Eenvoudig Communiceren.
Een lange lijst met heel diverse suggesties was dus al snel het resultaat van een kleine simpele oproep. Allemaal suggesties die ongetwijfeld vanuit eigen ervaring en/of voorkeur naar voren worden geschoven. Voilá, het bewijs voor de betrokkenheid en instrumentele efficiëntie van deze FB-groep. Maar wat kan de docent nou daadwerkelijk inhoudelijk doen met deze veelheid aan titels, variërend van Pluk van de petteflet en Het Achterhuis tot en met Darius de Grote en iBoy? Wat is de ‘inhoudelijke efficiëntie’ als je het zo mag noemen? Hier raken we aan de individuele verantwoordelijkheid van de docent. Je bent verantwoordelijk voor het algehele streefniveau van je school en voor het overbrengen van voldoende vakkennis. Maar evenzeer ben je verantwoordelijk voor de begeleiding van je leerlingen gedurende hun schoolcarrière en ben je verantwoordelijk voor de persoonlijke groei van elke jongen en elk meisje. Een prachtig voorbeeld van die dubbele verantwoordelijkheid zagen we de afgelopen weken in de documentaire reeks “100 dagen voor de klas”. Zoveel verschillende titels als er hierboven werden gegeven zoveel verschillende leerlingen zitten er in één klas. Dus welk boek gaan we die niet-lezende 2 havo leerling nou adviseren? Ik ken deze jongen niet, dus het blijft een slag in het duister om een goede titel te noemen. Wij hebben er hierboven 50 of meer staan, maar welk boek tipt de docent? Welk boek kan het beslissende boek zijn om deze leerling over de drempel te krijgen? Uit de oproep filter ik voetbal, humor en gemak als elementen waarop we hem kunnen raken. Daarnaast… hij is best slim, want hij zit niet voor niets in 2 havo, én hij heeft zijn voorgaande boekopdrachten bij elkaar verzonnen. Je zou ze toch he? J
Natuurlijk zijn er kanjers van docenten die bijna elke leerling aan het lezen krijgen (ik heb sowieso ontzag voor docenten die zich elke dag inzetten om het beste uit al hun leerlingen te halen). Maar aanstekelijk enthousiasme, bevlogenheid, belezenheid, grenzeloze energie, het is niet iederéén gegeven om dat allemaal in zich te verenigen. Welk boek er geadviseerd wordt heeft veel te maken met het profiel van de leerling, zie de elementen die ik hierboven noem. Maar evenzeer met de docent: welke streefniveau heeft hij/zij? Hoe hoog leg je de lat? Of… hoe laag wil je de drempel maken?
Mijn aanpak is er een van geleidelijkheid en sluit dus mooi aan bij de vraag naar een titel in ‘de naaste zone van ontwikkeling’. Kies een boek dat dicht bij de leerling ligt, dat niet te moeilijk is, dat ‘haalbaar’ is. Zorg ervoor dat een leerling tevreden kan zijn na het dichtslaan van een boek, na het opnemen van een verhaal, want van verhalen houden we allemaal! Dat kan over voetbal gaan, dat kan humor bevatten, dat mag makkelijk leesbaar zijn, maar het kan alleen succesvol zijn wanneer het in vertrouwen wordt aangereikt. Ook vertrouwen is een kwaliteit van verantwoordelijkheid: de relatie docent-leerling is altijd cruciaal. Wanneer je in wederzijds vertrouwen een verhaal aanreikt dat bewezen ’succesvol’ is, dan heb je de eerste horde genomen. Mijn suggesties zijn dan ook niet de meest literaire pareltjes, maar boeken die gelézen worden, boeken die nieuwsgierig maken naar een volgend verhaal.
En voor deze jongen? Uit de bovengenoemde titels? Ik zou kiezen uit Boy 7, Schaduwspits, Superhelden.nl, De eerste steen, Dex, Match, Groener gras en Overleven in de wildernis.
Zelf zou ik willen toevoegen: kies een van de boeken van Rom Molemaker, Tanja de Jong of Gerard van Gemert. Relatief dun, lekker spannend, zowel voor jongens als voor meisjes geschikt, niet ver onder hun niveau, niet ver boven hun niveau. Wil je er iets meer over horen? Ik bespreek enkele boeken van deze auteurs in de 4e aflevering van de podcast “VO Leest!”. Ook in andere afleveringen geef ik boekentips, steeds gekozen met het oog op één specifiek niveau.
Succes met deze leerling!
No Comments